Urządzenia ToxCO, obie generacje – instrukcje obsługi i porównanie urządzeń.
Autor: Droga Ratownika
ToxCO instrukcja obsługi

Urządzenia ToxCO, obie generacje – instrukcje obsługi i porównanie urządzeń.

ToxCO instrukcja obsługi

Spis treści

Jeśli nie chcesz czytać całego artykułu po prostu przejdź do interesującego Cię fragmentu, klikając w odpowiedni dział 🙂

Wstęp
Tlenek węgla (CO, „czad”) – właściwości
Jak działa urządzenie ToxCO?
Tryby pomiaru urządzenia ToxCO. Jak wykonać pomiary?
Zastosowanie ToxCO w działaniach straży pożarnej, Zespołów Ratownictwa Medycznego i personelu medycznego
Wartości stężenia karboksyhemoglobiny we krwi, a objawy
Wartości stężenia tlenku węgla w powietrzu, a objawy
Porównanie starej i nowej wersji ToxCO
Konserwacja, czyszczenie, dodatkowe informacje
(Nowa) Instrukcja urządzenia ToxCO 2017 w języku polskim
Instrukcja urządzenia ToxCO 2013 w języku polskim

Bibliografia

Wstęp

Urządzenie ToxCO producenta Bedfont Scientific Ltd. występuje w dwóch wersjach (z 2013 i 2017 roku). W tym artykule przedstawię zastosowanie tych urządzeń, sposób ich użycia oraz różnice. Postarałem się, by treść wpisu była w miarę zwięzła, bowiem załączone na końcu instrukcje obsługi obu urządzeń ToxCO po polsku zawierają wszystkie niezbędne szczegóły i rozwinięcia poruszonych zagadnień.

Artykuł nie jest sponsorowany. Autor artykułu korzysta ze starszej wersji urządzenia w swojej JRG, w której pełni służbę, stąd pomysł na wpis na blogu. Firma Synecpol będąca autoryzowanym sprzedawcą firmy Bedfont udostępniła instrukcje obsługi dla obu urządzeń w języku polskim nieodpłatnie – Dziękuję!

Z lewej: druga generacja ToxCO, z prawej pierwsza wersja urządzenia ToxCO firmy Bedfont

Tlenek węgla (CO, „czad”) – właściwości

Czad, cichy zabójca

Tlenek węgla (o którym w przyszłości powstanie osobny, obszerny artykuł na blogu) jest toksycznym, bezbarwnym, bezwonnym i pozbawionym smaku gazem. CO powstaje w wyniku niepełnego spalania substancji organicznych w wysokiej temperaturze przy niedoborze tlenu (np. w piecykach gazowych, nagrzewnicach gazowych itp.). Tlenek węgla jest tylko nieco lżejszy od powietrza. Gęstość CO w normalnych warunkach wynosi 1,25 kg/m3, a powietrza 1,29 kg/m3. Dla porównania różnica w gęstości amoniaku i powietrza wynosi 0,53 kg/m3. Amoniak jest zatem istotnie lżejszy od powietrza i będzie gromadził się w wyższych partiach atmosfery, względem powietrza.
Tlenek węgla we krwi łączy się z hemoglobiną (tworząc karboksyhemoglobinę) około 200 razy szybciej od tlenu, a do tego długo pozostaje w tym połączeniu skutecznie uniemożliwiając czerwonym krwinkom transportowanie tlenu do komórek.

Okres połowicznego rozpadu CO (czas w którym zawartość CO zmniejszy się o połowę) wynosi ok. 5 godzin (bez ingerencji, w normalnych warunkach), 1,5 godziny po podaniu tlenu w stężeniu 100% i około 30-40 minut przy terapii hiperbarycznej. Tlenek węgla w krwioobiegu może pozostawać nawet do 24 godzin, w zależności od wieku, sprawności fizycznej, czy też stężenia wdychanego CO [1].

Co roku w Polsce z powodu zatrucia tlenkiem węgla umiera kilkadziesiąt osób.

Początkowe objawy zatrucia można nazwać „grypopodobnymi”, co może być powodem mylnej interpretacji powodu złego samopoczucia. Objawy zatrucia to: nudności, zmęczenie, ból głowy, osłabienie koncentracji.

Jak działa urządzenie ToxCO?

Powrót do spisu treści

Sama zasada działania dla obu wersji urządzenia jest taka sama. Aparat ToxCO pobiera próbkę wydychanego powietrza, przez ustnik (osoby przytomne), przez maskę (osoby nieprzytomne, słabe lub małe dzieci) lub z otaczającej atmosfery (urządzenie może być wykorzystywane jako dodatkowy miernik CO).

URządzenie ToxCO
Urządzenie ToxCO wraz z zestawem (wersja starsza, 2013 r.).

Jak to możliwe, że urządzenie wskazuje poziom karboksyhemoglobiny we krwi na podstawie próbki wydychanego powietrza?

W wyniku pomiaru próbki wydychanego powietrza, urządzenie podaje stężenie tlenku węgla w wydychanym powietrzu w ppm (liczba części na milion) oraz stężenie karboksyhemoglobiny we krwi w %COHb, czyli % hemoglobiny unieaktywnionej (połączonej z tlenkiem węgla), niezdolnej do transportowania tlenu. Jak to możliwe?
Stężenie tlenku węgla w wydychanym powietrzu, po wstrzymaniu oddechu przed oddaniem próbki (zgodnie z instrukcją) jest bowiem ściśle skorelowane ze stężeniem COHb we krwi [2][3].

W instrukcji pierwszej wersji urządzenia podano informację, że wstrzymanie oddechu przed wykonaniem wydechu do maski, bądź ustnika nie jest wymagane do wykonania diagnozy. Ta informacja nie znajduje się jednak w instrukcji nowego urządzenia. W przypadku osób niewspółpracujących (osoby o obniżonej świadomości, nieprzytomni) wstrzymanie oddechu będzie oczywiście niemożliwe, dlatego używamy maski. (w rozdziale „Tryby pomiaru urządzenia ToxCO. Jak wykonać pomiary?” jest rozwinięcie tej kwestii).

W odpowiedzi na tą wątpliwość, mogę podzielić się własnymi doświadczeniami. Podczas tego typ zdarzeń urządzenie podawało wiarygodne wartości, nawet bez wstrzymania oddechu przed wykonaniem wydechu. Zaleca się jednak wykonywanie pomiarów zgodnie z instrukcją!

Ekran starszej wersji urządzenia i wyniki ostatnich pomiarów (nie ma jeszcze m.in. opcji przypisywania nazwiska, czy lokalizacji do każdego pomiaru jak w nowej wersji ToxCO). Specjalnie wybrałem taki widok, by pokazać pomiary %COHb na poziomie 22% i 48%, pochodziły one z tego samego zdarzenia. Pomiar przez ustnik (osoby były współpracujące) został wykonany przez strażaków w obecności ZRM przed transportem do szpitala. W przypadku tego urządzenia (z 2013 r.) wykonanie pomiaru przez maskę obligowałoby do zastosowania mnożnika 1.5. W nowej wersji urządzenia nie ma już takiego wymogu.

Tryby pomiaru urządzenia ToxCO. Jak wykonać pomiary?

Powrót do spisu treści

Na zdjęciu (i poniższych) znajduje się starsze urządzenie (2013 r.), jednak poza wizualną różnicą, tryby pracy pozostają te same w obu urządzeniach. Na ekranie: tryby pomiaru wydychanego powietrza przez maskę oraz ustnik. Na środku ikonka pomiaru CO z otaczającej atmosfery. Ekran dotykowy.

Wykonanie pomiaru za pomocą ustnika (osoby przytomne, współpracujące)
Dla obu urządzeń sama zasada działania jest taka sama.

Aby wykonać pomiar CO z otoczenia należy usunąć łącznik (D-adapter) i wybrać odpowiednią ikonkę. Urządzenie na bieżąco będzie wyświetlało wynik pomiaru. Szczegóły wyświetlania, progów alarmowych (ich zmiany), zapisywania danych, odczytu znajdują się w instrukcji obu wersji urządzeń (na samym dole artykułu).
Z doświadczenia, podczas rutynowych wyjazdów w moim JRG do zdarzeń z tlenkiem węgla, używamy czasem jednocześnie ToxCO i detektora wielogazowego firmy Drager. Pomiary są zgodne.


Tryb pomiaru wydychanego powietrza przez jednorazowy ustnik.

Wykonanie pomiaru za pomocą ustnika (osoby przytomne, współpracujące)

Dla obu urządzeń procedura jest taka sama.

1. Podłącz do urządzenia łącznik (D-adapter) i nowy ustnik jednorazowy
2. Wciśnij odpowiednią ikonę na ekranie dla testu za pomocą ustnika
3. Poszkodowany/osoba testowana powinna wziąć głęboki wdech i wstrzymać powietrze przez ustalony czas odliczany na ekranie (domyślnie 15 s., można zmienić w ustawieniach np. do 10 s.)*
4. Ostatnim 3 sekundom odliczania towarzyszy sygnał dźwiękowy
5. Po zakończonym odliczaniu osoba testowana powoli wydmuchuje powietrze do ustnika, starając się całkowicie opróżnić płuca.
6. Na wyświetlaczu wartość pomiaru będzie wzrastać, aż do ustania na wartości szczytowej pomiaru.
7. Jeśli będzie dokonywany kolejny pomiar, łącznik (D-adapter) należy najpierw wyjąć i pozwolić na swobodny przepływ powietrza przez sensor.
*Jeśli osoba testowana nie może wstrzymać oddechu na czas odliczania, może rozpocząć wydech w dogodnym dla niej momencie, przed zakończeniem odliczania. Powinno jednak nastąpić całkowite opróżnienie płuc.


Tryb pomiaru wydychanego powietrza przez maskę (podlegającej dezynfekcji).

Wykonanie pomiaru za pomocą maski (osoby nieprzytomne lub niewspółpracujące)

1. Podłącz do urządzenia łącznik D-adapter i maskę wymaganej wielkości. W starym urządzeniu (2013) użyj rozgałęźnika typu „T” w celu połączenia maski z urządzeniem
2. Wciśnij odpowiednią ikonę na ekranie dla testu za pomocą maski
3. Poproś lub poczekaj, aż osoba testowana wykona swobodne oddechy do maski przyłożonej do twarzy. Oddychanie nie może być utrudnione – drogi oddechowe muszą być drożne.
4. NOWE URZĄDZENIE (2017): Pomiar trwa 60 sekund. W tym czasie poziom %COHb/ppm na ekranie będzie wzrastał, aż do wartości szczytowej pomiaru. STARE URZĄDZENIE (2013): Wyświetlasz będzie pokazywał dwa rodzaje odczytów. Górny zestaw białych cyfr pokaże maksymalne (szczytowe) pomiary %COHb i ppm, niższy zestaw szarych cyfr pokaże pomiar w czasie rzeczywistym, aktualizowanym co sekundę. Wartość końcową pomiaru należy pomnożyć x1.5, aby otrzymać wynik badania. Ta konieczność dotyczy wyłącznie urządzenia starszego podczas wykonywania pomiaru przez maskę.
5. Jeśli będzie dokonywany kolejny pomiar, należy wcześniej rozpiąć „układ” i pozwolić na swobodny przepływ powietrza przez sensor.

Zastosowanie ToxCO w działaniach straży pożarnej, Zespołów Ratownictwa Medycznego i personelu medycznego

Powrót do spisu treści

Z opinii strażaków udzielających się na forach i pod wpisami na temat urządzenia można wywnioskować, że sprzęt znajduje swoje miejsce w działaniach zastępów straży pożarnej w wielu jednostkach w Polsce. Nie mniej, zdarzają się opinie praktyków mówiących o wykraczaniu poza ogólnie przyjęty zakres obowiązków i działań OSP/PSP. Osoby te uważają, że sprzęt powinien być na wyposażeniu ZRM, ponieważ to, przede wszystkim, jednostki PRM są powołane do realizowania ratownictwa medycznego. W praktyce bywa tak, że ratownicy medyczni proszą strażaków (posiadających urządzenie) o wykonanie pomiaru ToxCO, będącego dodatkowym elementem badania. Wynik powinien być posiłkową częścią oceny skutkującej na dalsze postępowanie z poszkodowanym. ToxCO jest w stanie pomóc w ocenie stopnia zatrucia tlenkiem węgla i wpłynąć na decyzję o transporcie do właściwego ośrodka docelowego. Często udaje się „wyłapać” na miejscu zdarzenia osoby zatrute tlenkiem węgla, które samodzielnie nie zgłaszały żadnych dolegliwości.
Szpitalne Oddziały Ratunkowe, czy Izby Przyjęć, z tych samych powodów mogą odnajdywać w urządzeniu ToxCO korzyści dla pacjenta.

Stężenie karboksyhemoglobiny (COHb) we krwi – odczytanie wartości z urządzenia.[4]

Powrót do spisu treści

% COHb krwiobjawy zatrucia
<4%brak objawów
4-8%niższa koncentracja, popełnianie drobnych błędów w testach
8-10%popełnianie ważnych błędów w testach
10-20%uczucie ucisku i lekki ból głowy, rozszerzenie naczyń krwionośnych w skórze
20-30%ból głowy, uczucie „tętnienia” w skroniach
30-40%silny ból głowy, osłabienie, oszołomienie, nudności, możliwość zapaści
40-50%silny ból głowy, osłabienie, oszołomienie, nudnosci, zabrzuenia czynności serca, przyspieszenie tętna, zapaść
50-60%zaburzenia czynności serca, przyspieszenie tętna, śpiączka przerywana drgawkami
60-70%śpiączka przerywana drgawkami, upośledzenie czynności serca i oddychania, możliwość śmierci
70-80%tętno nikłe, oddychanie zwolnione, aż do porażenia, zgon

Wpływ CO na organizm człowieka.[5]


stężenie objętościowe
stężenie CO w powietrzu
objawy zatrucia
0,01–0,02%
100–200 ppm
lekki ból głowy przy ekspozycji przez 2–3 godziny
0,04% 400 ppmsilny ból głowy zaczynający się ok. 1 godzinę po wdychaniu tego stężenia
0,08% 800 ppmzawroty głowy, wymioty i konwulsje po 45 minutach wdychania; po dwóch godzinach trwała śpiączka
0,16% 1600 ppmsilny ból głowy, wymioty, konwulsje po 20 minutach; zgon po dwóch godzinach
0,32% 3200 ppmintensywny ból głowy i wymioty po 5–10 minutach; zgon po 30 minutach
0,64% 6400 ppmból głowy i wymioty po 1–2 minutach; zgon w niecałe 20 minut
1,28% 12800 ppmutrata przytomności po 2–3 wdechach; śmierć po 3 minutach.

Porównanie starej i nowej wersji ToxCO

Powrót do spisu treści

ToxCO 2013ToxCO 2017
Zakres stężenia %COHb – 0-50%
CO 0-500 ppm
%COHb – 0-54%
CO 0-600 ppm
Długość użytkowania sensora2-3 lata, gwarancja 6 miesięcy2 lata
Czułość sensora1 ppm1 ppm
Zasilanie3 baterie alkaiczne AA3 baterie alkaiczne AA – do 1000 minut
Kalibracja*co 6 miesięcy, co rok kalibracja gazem 50 ppm COco 6 miesięcy

*oba urządzenia przypomną o kalibracji w odpowiednim czasie

Urządzenie z 2017 roku poza licznymi udoskonaleniami posiada m.in. komunikaty systemowe o terminie kalibracji, wymiany D-adaptera (łącznika) i wymiany sensora. Starsza wersja na pewno posiada komunikaty o kalibracji i wymianie łącznika. Nowe urządzenie ma możliwość przypisania do każdego pomiaru nazwiska, miejsca lub numeru ID.
Obecnie starsza wersja urządzenia nie jest sprzedawana.

Konserwacja, czyszczenie, dodatkowe informacje

Powrót do spisu treści

Czujniki posiadają czułość krzyżową na wodór, który może mieć wpływ na wyniki pomiaru CO. Obecność wodoru w wydychanym powietrzu może być spowodowana problemami gastrycznymi.

Przecieraj urządzenie oraz zewnętrzną powierzchnię łącznika produktem specjalnie do tego przeznaczonym – nigdy nie stosuj alkoholu lub innych środków czyszczących zawierających alkohol lub innych organicznych rozpuszczalników ponieważ opary zniszczą sensor CO znajdujący się wewnątrz urządzenia.
Nie można zanurzać, ani opryskiwać płynem urządzenia.
Łącznik/D-adapter należy wymieniać zgodnie z komunikatami oraz instrukcją.
Przy większej, niż 1 liczbie poszkodowanych, między pomiarami łącznik należy wypiąć, by świeże powietrze oczyściło czujnik
Oba urządzenia posiadają wejście USB.

W to czy ToxCO jest: sprzętem ponadstandardowym w OSP/PSP (a właściwie jest), niepotrzebnym z uwagi na funkcjonowanie PRM, zbędnym, bo nie można tylko na jego podstawie zdecydować o dalszej drodze terapeutycznej, czy też zbyt drogim, nie będę się zagłębiał. Postarałem się odpowiedzieć na powyższe wątpliwości w treści artykułu i myślę, że każdy indywidualnie powinien ocenić zasadność stosowania tego urządzenia.

Powrót do spisu treści

(Nowa) Instrukcja urządzenia ToxCO 2017 w języku polskim

Instrukcja urządzenia ToxCO 2013 w języku polskim

Bibliografia

[1] Kent Olson, C. (2008). Carbon monoxide poisoning (acute).

[2] Carbon monoxide in breath in relation to smoking and carboxyhaemoglobin levels, NJ Wald , M Idle , J Boreham i A Bailey

[3] A feasibility study into pre hospital carbon monoxide monitoring of patients, January 2009, Andrew Humber

[4] Objawy zatrucia (pol.). W: Poradnia informacyjna: Zatrucie tlenkiem węgla [on-line]. zdronet. [dostęp 2014-09-27].

[5] Informacja dotycząca zapobiegania zatruciom tlenkiem węgla (pol.). Państwowa Straż Pożarna. [dostęp 2013-01-07].

Kto pyta – nie (wiel)błądzi 🙂

Dyskusja na blogu dodaj komentarz Droga Ratownika

Dumnie wspiera projekt “Droga Ratownika”

Informacje

© Pierwsza odsłona strony www: 04.2016 (druga 01.2018, trzecia 03.2019), projekt założony 01.2015

Zespół>>>
O projekcie>>>

Aktualności na Facebooku

Obserwuj nas na:

Sponsorem głównym bloga jest:

sklep z profesjonalnym sprzętem ratowniczym i wyposażeniem straży